Laureaci
2013
„za odwagę w krzewieniu wartości społeczeństwa
obywatelskiego, za determinację w tworzeniu fundamentów wolności gospodarczej
oraz za nieprzejednaną postawę w walce o sprawiedliwość i ludzką godność"
Michaił Borysowicz Chodorkowski jest rosyjskim politykiem
i przedsiębiorcą. W Związku Radzieckim założył pierwszy prywatny bank
Menatiep. Po upadku ZSRR, pełnił m.in. funkcję wiceministra paliw i energetyki.
W tym czasie kupił od państwa koncern naftowy Jukos i przekształcił go w
spółkę . Kierowane przez niego przedsiębiorstwo stało się wkrótce jedną
z największych oraz najbardziej przejrzystych rosyjskich firm naftowych.
Budując potęgę Jukosu, używał zachodnich standardów zarządzania finansami.
Transparentność stała się znakiem firmowym jego działalności.
Od początku lat 2000. Michaił Chodorkowski aktywnie
angażował się w budowę społeczeństwa obywatelskiego w Rosji. Założona
przez niego fundacja „Otwarta Rosja" rozwijała liczne programy edukacyjne,
inwestując w szkoły z internatem, uczelnie a także rozwijając programy socjalne
dla młodzieży. W tym samym czasie wypowiedzi oraz działania Chodorkowskiego,
przyjmowały coraz bardziej antyrządowy charakter. W czasie kampanii
poprzedzającej wybory do Dumy Państwowej publicznie oskarżył rząd o korupcję i
przekazał znaczne środki finansowe dla partii opozycyjnych względem „Jednej
Rosji". Jego działania szybko przykuły uwagę władz i z prominentnego
działacza stał się osobą niepożądaną na Kremlu.
W 2003 roku został aresztowany pod zarzutem
niepłacenia podatków oraz fałszerstw przy prywatyzacji koncernu. Proces
zakończył się skazaniem Chodorkowskiego na 9 lat kolonii karnej na Syberii.
Wyrok ten wywołał głośny sprzeciw społeczności międzynarodowej, w tym Rady
Europy oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zarzucających Rosji
upolitycznienie procesu. Skazany ponownie w 2009 roku, Michaił Chodorkowski
uważany jest przez wielu działaczy praw człowieka za „więźnia sumienia".
W jego obronie stawali liczni intelektualiści oraz dysydenci na całym świecie.
Po ponad 10 latach, opuścił kolonię karną w grudniu 2013 roku.
2012
„za działania na rzecz demokratyzacji Republiki Białorusi oraz za aktywną
promocję obrony praw człowieka i pomoc udzielaną ludziom prześladowanym przez
obce władze Białorusi".
Alaksandr Bialacki
Alaksandr Bialacki jest białoruskim działaczem społecznym, politykiem
i obrońcą praw człowieka. Stoi na czele organizacji wspierających rodziny
więźniów politycznych, Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna" oraz
Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka. Aktywnie działa na rzecz propagowania
obrony praw człowieka na Białorusi. Był dwukrotnie nominowany do Pokojowej
Nagrody Nobla, w 2006 z rąk Vaclava Havla otrzymał nagrodę Homo Homini.
25 września 2012 r. Bialacki otrzymał z rąk Ambasadora USA w Polsce,
Lee A. Feinsteina, nagrodę dla obrońców praw człowieka (Human Rights Defenders
Award).
Za swoją działalność opozycyjną Alaksandr Bialacki był aresztowany ponad 20
razy. 4 sierpnia 2011 r. Bialacki został zatrzymany pod zarzutem „uchylania się
od wypłaty sum podatków, zbiórek w szczególnie dużych rozmiarach" i skazany na
4,5 roku kolonii o zaostrzonym rygorze oraz na konfiskatę mienia. Wyrok
ten został skrytykowany przez społeczność białoruskich opozycjonistów, obrońców
praw człowieka, polityków i dyplomatów państw Unii Europejskiej,
Stanów Zjednoczonych i Radę Europy.
2011
"za wzmocnienie znaczenia krajów rozwijających się oraz za działania na rzecz zmniejszenia nierówności społecznych"
Nagroda Lecha Wałęsy w roku 2011 przyznana została za działania Laureata na rzecz pokojowego porozumienia i solidarnej współpracy narodów, w szczególności wzmocnienia na arenie międzynarodowej znaczenia krajów rozwijających się i za działania na rzecz zmniejszenia nierówności społecznych. Laureatem Nagrody Lecha Wałęsy 2011 jest:
Luiz Inácio Lula da Silva
Luiz Inácio Lula da Silva urodził się w Caetés w Brazylii, w biednej rodzinie robotniczej. Gdy miał 14 lat rozpoczął
pracę w zakładach metalowych. W 1964 roku, kiedy armia dokonała zamachu stanu
wprowadzając ustrój autorytarny, Lula da Silva zaangażował się w działalność
lewicowych związków zawodowych. Była to ryzykowna decyzja, bo udział w związkach
mógł skończyć się więzieniem. W 1975 roku został przewodniczącym krajowego
związku metalowców, który dzięki niemu stał się prężną, niezależną organizacją.
Lula organizował masowe protesty i strajki, był więziony.
Rok 1980 okazał się przełomowy. Władze
zezwoliły na zakładanie ograniczonej liczby partii politycznych. Wraz z grupą
innych działaczy związkowych oraz intelektualistów Lula powołał do życia Partię
Pracujących (Partido dos Trabalhadores).
Był inicjatorem kampanii społecznych, które doprowadziły ostatecznie do
ustąpienia władz wojskowych i zmiany konstytucji (m.in. wprowadzono powszechne
wybory prezydenckie).
Od 1986 roku zasiadał w parlamencie. Od 1989
roku brał udział w wyborach prezydenckich, a cel ten osiągnął w 2002 roku. Lula
zyskał wtedy poparcie 54 milionów głosujących. Urząd Prezydenta Brazylii pełnił
przez dwie kadencje do 1 stycznia 2011 roku.
Będąc politycznym liderem zdeterminował losy
współczesnej Brazylii i poprowadził kraj drogą demokracji i dobrobytu,
inspirując obywateli do stworzenia jednej z najsilniejszych gospodarek na
świecie. Znana jest również działalność prezydenta da Silvy w walce z ubóstwem
oraz przestępczością, które udało mu się w znacznym stopniu zmniejszyć przez
wprowadzenie autorskich programów reform.
Podczas swojego urzędowania Lula wystąpił z
propozycją, by rozwiązać kryzys narastający wokół irańskiego programu
nuklearnego, który w opinii Zachodu ma charakter militarny. W efekcie w maju
2010 roku Iran, Turcja i Brazylia podpisały wspólną deklarację, w której
potwierdziły zobowiązanie do przestrzegania Traktatu o Nierozprzestrzenianiu
Broni Nuklearnej. W 2008 roku odegrał znaczącą rolę w rozwiązywaniu
regionalnych kryzysów w Ameryce Łacińskiej i integracji regionu. To dzięki
niemu konflikt między Kolumbią, Wenezuelą i Ekwadorem nie zakończył się użyciem
siły. Brazylia przewodziła też misji stabilizacyjnej ONZ na Haiti.
Obecnie Lula da Silva kontynuuje swoją
działalność społeczną w ramach powołanego przez siebie Instituto Cidadania.
2010
„za budowanie kultury tolerancji i odpowiedzialności globalnej"
Polska Akcja Humanitarna i jej założycielka Janina Ochojska.
Celem PAH jest organizowanie i niesienie pomocy humanitarnej i rozwojowej, dobroczynnej i charytatywnej, społecznie użytecznej i oświatowej oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Organizacja założona przez Janinę Ochojską działa od 12 grudnia 1992 roku, początkowo jako Fundacja EquiLibre. Wtedy to Janina Ochojska zaczęła organizować konwoje z darami dla mieszkańców Sarajewa. Była to pierwsza tego typu inicjatywa, która dawała społeczeństwu polskiemu możliwość niesienia pomocy cierpiącym z powodu wojny toczącej się tak blisko. Działania PAH mobilizowały ludzi z bardzo różnych środowisk społecznych, którzy chcieli pomagać i solidaryzować się z potrzebującymi.
Dzisiaj PAH skupia się przede wszystkim na niesieniu pomocy długofalowej, mając na uwadze długotrwały i stabilny rozwój danego regionu dotkniętego wojną czy kataklizmem. Jednocześnie nadal angażuje do pomocy całe społeczeństwo, dając możliwość uczestnictwa w naszych działaniach, budując przekonanie, że każdy na miarę swoich środków może pomóc innym.
2009
„za działalność na rzecz praw człowieka w Iranie"
Shadi Sadr
Shadi Sadr jest prawniczką i dziennikarką, działaczką na rzecz praw człowieka, w szczególności praw kobiet w krajach muzułmańskich. Od wielu lat jest zaangażowana w kampanię End Stoning Forever, która domaga się zlikwidowania kary śmierci poprzez ukamienowanie. Jest założycielką Instytutu Rahi, który zajmował się pomocą kobietom będącym ofiarami przemocy. Shadi Sadr była jedną z 33 kobiet aresztowanych w marcu 2007 r. po tym jak demonstrowała pokojowo przed sądem w Teheranie przeciwko procesowi pięciu kobiet domagających się zmian w irańskim prawie dyskryminującym kobiety.
Jest laureatką nagrody Idy B. Wells przyznawanej dziennikarzom, którzy wykazują się niezwykłą odwagą cywilną.
Ladan i Roya Boroumand
Ladan i Roya Boroumand od 2001 roku w ramach założonej przez nie Fundacji Abdorrahmana Boroumanda, zajmują się promocją praw człowieka i demokracji w Iranie. Na stronach Fundacji publikują wszystkie przypadki łamania praw człowieka i ograniczania wolności w Iranie. Sprzeciwiają się jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, religię czy pochodzenie etniczne. Wierzą, że każdy akty łamania praw człowieka są główną przeszkodą na drodze do stabilnej demokracji. Ladan Boroumand jest historykiem i socjologiem. Jest autorką wielu artykułów na temat sytuacji politycznej w Iranie i terroryzmu islamskiego. Roya Boroumand jest historykiem, specjalizuje się w stosunkach międzynarodowych i historii Iranu po II wojnie światowej.
2008
„za promocję dialogu między-religijnego i wysiłki na rzecz pokoju w na Bliskim Wschodzie"
Król Arabii Saudyjskiej Abdullah Bin Abdulaziz Al Saud
copyright: Ambasada Królestwa Arabii Saudyjskiej
Zgodną decyzją Kapituły w roku 2008 Nagroda Lecha Wałęsy przyznana została, Jego Królewskiej Mości Strażnikowi Dwóch Świętych Meczetów Królowi Abdullahowi Bin Abdulazizowi Al Saudowi. w uznaniu osobistych zasług na rzecz dialogu między-religijnego, promocji tolerancji i wzajemnego zrozumienia kultur i cywilizacji, a także pokoju i współpracy międzynarodowej oraz szeroko zakrojonej działalności dobroczynnej.